Συνθετισμός

Εκεί που η Θέση και η Αντίθεση τσακώνονταν,
η Σύνθεση ήλθε να τις συμφιλιώσει

Ο Συνθετισμός είναι μια ιδεολογία η οποία εφαρμόστηκε κατά καιρούς σε διάφορες επιστήμες και τέχνες.

Στο χώρο της ψυχικής υγείας ο Συνθετισμός, που αναφέρεται συνήθως ως Συνθετική Ψυχοθεραπεία, αποτελεί την πιο σύγχρονη προσέγγιση στην Ψυχοθεραπεία. Αρχικά, η νέα αυτή προσέγγιση, έγινε γνωστή ως Κίνημα της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας, η οποία κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1980, ενώ έκτοτε καθιερώθηκε ως επίσημη προσέγγιση ψυχοθεραπείας με δικές της διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, επιστημονικά περιοδικά και εκπροσωπήσεις στις διάφορες επιστημονικές ενώσεις και ομοσπονδίες ψυχοθεραπείας.

Παρότι η Συνθετική Ψυχοθεραπεία είναι αναντίλεκτα η πιο σύγχρονη προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία, εντούτοις έχει βαθιές ρίζες που την συνδέουν με την αρχαία ολιστική ιατροφιλοσοφία.

Ως η πιο σύγχρονη προσέγγιση στην Ψυχοθεραπεία, η Συνθετική Ψυχοθεραπεία έχει ξεπεράσει τον άκρατο δογματισμό που κυριάρχησε στο σκεπτικό των κλασικών ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Ασπάζεται τη λογική ότι οι ειδικοί θα εξυπηρετήσουν καλύτερα την πρόοδο της ψυχοθεραπείας και των ανθρώπων που την χρειάζονται εάν αφήσουν στην άκρη τις μεταξύ τους επιστημονικές αναμετρήσεις και αφιερωθούν σε συμπράξεις οι οποίες θα επιφέρουν το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Επομένως, η Συνθετική Ψυχοθεραπεία αποδέχεται την Αρχή της Συμπληρωματικότητας, δηλαδή ότι τα διάφορα μοντέλα θεραπείας, ακόμη και όταν εμφανίζονται εκ διαμέτρου αντίθετα με κάποια άλλα, έχουν περιθώριο να ανταλλάξουν μεταξύ τους στοιχεία και να τα αξιοποιήσουν με τρόπο που να ενισχύσουν την αποδοτικότητά τους.

Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία προσδίδει μεγάλη έμφαση στην καλή τεκμηρίωση της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας. Υιοθετεί την άποψη ότι αυτό που μετρά δεν είναι οι ευφάνταστες θεωρίες αλλά τα χειροπιαστά θεραπευτικά αποτελέσματα. Επομένως, πολλά μοντέλα, που εντάσσονται στην προσέγγιση της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας, ενσωματώνουν διαδικασίες παρακολούθησης και ελέγχου της θεραπευτικής απόδοσης με τρόπους όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστους.

Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία εξελίσσεται ραγδαία και έχει μέχρι σήμερα καθιερώσει τέσσερεις διαφορετικές διαδρομές. Οι διαδρομές αυτές, οι οποίες ονομάζονται ρεύματα, οδηγούν στη δημιουργία συνθετικών μοντέλων ψυχοθεραπείας και περιγράφονται εν συντομία πιο κάτω:

Α. Ο Τεχνικός Συνθετισμός θεωρείται η πρώτη χρονολογικά διαδρομή, που καθορίστηκε με σκοπό την ανάπτυξη μοντέλων Συνθετικής Ψυχοθεραπείας. Ο Τεχνικός Συνθετισμός δεν ενδιαφέρεται για το σχηματισμό θεωρίας στα μοντέλα του. Εστιάζει στη συνένωση τεχνικών από ψυχοθεραπευτικά μοντέλα ακόμη και διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων διαμορφώνοντας ένα νέο «πακέτο» τεχνικών θεραπείας που σε αρκετές περιπτώσεις αφιερώνεται στην πιο δραστική αντιμετώπιση συγκεκριμένων ψυχικών προβλημάτων.

Β. Ο Κοινοπαραγοντισμός επικεντρώνεται στην αναζήτηση των κοινών παραγόντων ανάμεσα σε ψυχοθεραπευτικά μοντέλα διαφορετικών προσεγγίσεων με σκοπό να εντοπίσει τους κοινούς παράγοντες που έχουν υψηλή θεραπευτική αξία και να τους αξιοποιήσει σχηματίζοντας νέα μοντέλα θεραπείας βασισμένα στους δραστικούς παράγοντες. Μερικοί από τους πιο δραστικούς παράγοντες που το ρεύμα αυτό έχει αναδείξει είναι η εγκαθίδρυση ισχυρής θεραπευτικής σχέσης, η καθιέρωση διαδικασιών που προάγουν στη θεραπεία το στοιχείο της εξήγησης, η εμβάθυνση στην αλληλεπίδραση μεταξύ της σκέψης του συναισθήματος και της συμπεριφοράς, ο εμβολιασμός της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας με ψυχοδιδακτικά στοιχεία, το ξεδίπλωμα της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας μέσα από στάδια κ.α.

Γ. Ο Ιδεαλιστικός Συνθετισμός (Θεωρητικός Συνθετισμός) είναι η διαδρομή της συνθετικής ψυχοθεραπείας που επιδιώκει την ανάπτυξη νέων μοντέλων θεραπείας μέσα από την άντληση τεχνικών αλλά και θεωρητικών ιδιοτήτων από μοντέλα διαφορετικών προσεγγίσεων. Στοχεύει σε μια ακόμη πιο περίπλοκη διαδικασία συνύφανσης νέων μοντέλων συγκεντρώνοντας υλικό όχι μόνο από τις τεχνικές διαφορετικών μοντέλων Ψυχοθεραπείας, όπως κάνει ο Τεχνικός Συνθετισμός, αλλά και από τις τεχνικές, τις θεωρητικές αρχές και τις παραδοχές επιστημών πέραν του χώρου της Ψυχοθεραπείας, ακόμη και από τις τέχνες. Ο Ιδεαλιστικός Συνθετισμός θεωρείται το δυσκολότερο επίπεδο Συνθετισμού.

Δ. Ο Αφομοιωτικός Συνθετισμός είναι η πιο πρόσφατη διαδρομή, που καθορίστηκε για την ανάπτυξη συνθετικών μοντέλων ψυχοθεραπείας. Βασίστηκε στη λογική ότι ακόμη και «η ήπια μετατροπή» ενός μοντέλου, μπορεί να οδηγήσει σε νέα σύνθεση. Αυτό σημαίνει ότι ένα υφιστάμενο μοντέλο θεραπείας, εφόσον προχωρήσει σε ήπιες μετατροπές με τις οποίες ενσωματώνει στοιχεία μοντέλων διαφορετικής προσέγγισης, μπορεί να ενταχθεί στα Συνθετικά Μοντέλα. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η διαδρομή αυτή ενισχύει την προοπτική για πιο αθρόα συγκέντρωση στο πεδίο της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας ψυχοθεραπευτών προερχόμενων από τις κλασικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.